17 lipca Kościół wspomina św. Aleksego, bogacza, który został pielgrzymem i żebrakiem na własne życzenie. Jego grób znajduje się w bazylice jemu poświęconej (i św. Bonifacemu) na Awentynie, jednym z siedmiu rzymskich wzgórz, nieopodal bazyliki św. Sabiny. Kościół został wzniesiony na miejscu jego domniemanego rodzinnego domu.
Wspominam o nim dlatego, iż jeden z ołtarzy św. Aleksego w Rzymie znajduje się również w kościele Santissimo Salvatore in Onda, w którym „stróżowałem” przez ostatnie trzy lata. Jest to płaskorzeźba wykonana w białym marmurze. W jej centrum: Matka Boża otoczona „społecznością anielską”. Jeden dorodny anioł trzyma nad jej głową koronę, a dwunastu pozostałych (aniołków) z radością podziwia wydarzenie. U dołu dwie postacie: po prawej stronie św. Aleksy z pielgrzymim kijem; po lewej, Eufemiusz, jego ojciec. Nie znamy niestety nazwiska artysty, który ołtarz ów wykonał. Wiemy jedynie, iż Pallotti otrzymał go od ks. Alessandro Chiassi pochodzącego z okolic Cascia (Umbria), i że miał on trafić do kościoła budowanego przez pierwszych towarzyszy Pallottiego – księży Rafaela Melię i Józefa Faà di Bruno – w Londynie. Sam Pallotti wspomina zresztą o tym projekcie w listach do Melii (nr 1327 i 1259). Tzw. „kościół włoski” pod wezwaniem św. Piotra w stolicy Wielkiej Brytanii został konsekrowany w 1863 roku. Niestety, marmurowa płaskorzeźba św. Aleksego nigdy tam nie dotarła. Plany pokrzyżowała Rewolucja Rzymska (1848/1849).
Ale kim był św. Aleksy i dlaczego Pallotti postanowił ostatecznie zainstalować płaskorzeźbę w kościele Santissimo Salvatore in Onda?
Aleksy był Rzymianinem, synem bogatego senatora rzymskiego Eufemiana. W noc poślubną, nie skonsumowawszy małżeństwa, „porzucił” swoją małżonkę o wdzięcznym imieniu Adriatica, i uciekł do Ziemi Świętej, a potem do Edessy w Syrii (dzisiejsza Sanliurfa w Turcji). Mało tego, nakłonił również małżonkę do życia w czystości. Jak na ironię, bazylika św. Aleksego, to od lat jeden z ulubionych kościołów nowożeńców. Dekoracje ślubne właściwie stamtąd nie znikają, choć po ludzku sądząc, ślub Aleksego do szczęśliwych nie należał. Warto dodać, iż biskup praski, św. Wojciech, pomieszkiwał w tym miejscu, gdyż pierwotnie klasztorem zarządzali benedyktyni. Dziś świątynią opiekują się Ojcowie Somascy, którzy pracują głównie wśród ubogich i uzależnionych. Prowadzą dla nich na awentyńskim wzgórzu jadłodajnię.
Co do drugiej części pytania, myślę, że św. Wincenty Pallotti „postawił” na Aleksego z dwóch powodów. Po pierwsze, święty jest osobą świecką, a Pallottiemu bardzo zależało na tym, by wpatrywać się nie tylko w świętych kapłanów i zakonników, ale również świeckich. W swych dziełku pt. Miesiąc maj dla duchowieństwa, przypominając im wagę czytania duchownego, Pallotti wkłada w ustach Maryi następujące słowa: „Każdego dnia staracie się czytać żywoty świętych. Sprawicie mi jednakowoż przyjemność, gdy nie będziecie czytać jedynie o życiu świętych księży, ale także świętych świeckich, ucząc się w ten sposób, poprzez konfrontację z waszym własnym życiem, bycia bardziej pokornymi” (OOCC XIII, 365). Po drugie, Aleksy jest jednym z patronów pielgrzymów. Swoim życiem przypomina, iż życie jest pielgrzymowaniem! Był też o tym przekonany św. Wincenty. W swoim testamencie duchowym pisał: „Boże mój spraw, abym zawsze pozostawał w stanie cierpiącego pielgrzyma, którego nieustannie trawi najgorętsze pragnienie dojścia”.
I jeszcze jedno. Powiada się, że „siedemnastka” zawładnęła życiem św. Aleksego. W rzeczy samej, przez 17 lat był on pielgrzymem i żebrakiem. 17 lat spędził w Edessie. Przez 17 lat zamieszkiwał pod schodami domu ojca w przebraniu żebraka. Zmarł też 17 lipca 411 roku.
Stanisław STAWICKI
Kowal, 17 lipca 2020 roku
Ks. Stanisław Stawicki. Pallotyn. Urodził się w 1956 roku w Kowalu. Wyższe Seminarium Duchowne w Ołtarzewie ukończył w 1982 i w tym samym roku przyjął święcenia kapłańskie. Przez wiele lat pracował na misjach w Rwandzie i Kamerunie (1983-1999), gdzie pełnił stanowisko mistrza nowicjatu (1990-1999). W roku 2003 na Wydziale Teologicznym jezuickiego Centre Sèvres w Paryżu obronił swoją pracę doktorską Współdziałanie. Pasja życia. Życie i działalność Wincentego Pallottiego (1795-1850), założyciela Zjednoczenia Apostolstwa Katolickiego. Przez trzy lata (do października 2011 roku) prowadził Międzynarodowe Centrum Formacji Pallotyńskiej „Cenacolo” przy Via Ferrari w Rzymie. W kwietniu 2012 roku został dyrektorem Pallotyńskiego Centrum Formacyjnego „Genezaret” w Gomie (Demokratyczna Republika Konga). W latach 2014-2017 był sekretarzem Zarządu Prowincji Chrystusa Króla w Warszawie. Od 2017 roku jest kustoszem kościoła Santissimo Salvatore in Onda w Rzymie.
Recogito, rok XXI, lipiec 2020
